MIRADI INNAYOBOMOANA NI YA MAENDELEO KWELI?
NA PRUDENCE KARUGENDO
INAWEZEKANA Tanzania ikawa nchi ya kwanza duniani kwa
kubuni miradi na kuibomoa ili kuanzisha miradi mipya kabla miradi iliyotangulia
haijaonyesha matunda yoyote! Miradi mingi na mikubwa imekuwa ikibuniwa nchini
na kugharimu pesa nyingi, mara nyingi ikiwa ni pesa ya kukopa tunayotakiwa
kuilipa kwa riba, lakini kabla ya miradi hiyo kukamilika, au kukamilika na
kabla ya kuanza kuonyesha manufaa yake, inabuniwa miradi mipya na hivyo
kulazimisha kutumia kiasi kingine kikubwa cha pesa kuiharibu miradi
iliyotangulia ili kupisha iliyobuniwa kwa upya!
Wananchi wanaokuwa
wametegemea faraja baada ya miradi mipya kukamilika wanalazimika kurudi kwenye
karaha pale inapobuniwa miradi mingine na kuibomoa iliyotangulia. Mwenendo huu
wa faraja karaha unawezaje kutoa picha ya maendeleo?
Wakati nchi
kama Marekani inabuni mradi wa kuwapa faraja watu wake ikiwa imeupangia muda wa
miaka kama 100 kabla ya kufikiria kuufanyia mabadiliko, Tanzania inashindwa kubuni
mradi inaoweza kuupangia muda wa walau miaka 10 kabla ya kufikiria kuufanyia
mabadiliko! Hapa kwetu kila kukicha unabuniwa mradi mpya wa kuupindua mradi
uliobuniwa jana yake!
Tatizo hilo
la miradi inayobuniwa kila kukicha tunaweza kuliangalia kwa kuanzia katika jiji
kuu la nchi yetu, Dar es salaam.
Mabadiliko
ya kila mara yanayotokana na mamlaka husika kuwa na ubunifu usio na kikomo
yameilazimisha Dar es salaam kuwa na sura ya kinyonga! Jiji linalokosa
utambulisho maalumu kiasi kwamba mtu anayetoka nje ya jiji kwa miezi miwili
akirudi anakuta jiji tofauti na aliloliacha! Je, hayo ndiyo maendeleo?
Majiji
makubwa duniani yana utambulisho wake ambao ulio mwingi umedumu kwa zaidi ya miaka
100. Hebu nijaribu kutaja utambulisho wa majiji machache ambao umedumu kwa
miaka mingi ukiwa umeyafanya majiji hayo kuepukana na ukinyonga.
Jiji la
Nairobi, Kenya, kwa miaka mingi linatambulishwa na jengo la Kenyatta Conference
Centre, Paris, Ufaransa, ni mnara wa Eiffel (Eiffel Tower), New York – Sanamu la
mwanamke la Liberty (Satatue of Liberty), London, Uingereza – Mnara wa saa (Big
Ben), Copenhagen, Denmark – Sanamu la nguva (Little mamaid), Agra, India –
kaburi la mke wa mfalme (Taji Mahal), Rio de Janeiro, Brazil – Sanamu la Yesu
(Christ the Redeemer), Brussels, Ubeligiji – Sanamu la mtoto (Manneken Pis)
nakadhalika.
Dar es
salaam tunaweza kusema ni kitu gani kinalitambulisha jiji letu? Mwanzoni, miaka
ya nyuma lilikuwa linatambulishwa na Jengo la Kitegauchumi, lakini kutokana na
mabadiliko yanayotokea kila kukicha jengo hilo halionekani tena baada ya
kufunikwa na minara inayoota kama uyoga na kuibadili kabisa sura ya jiji letu.
Sisemi
kwamba ni vibaya kubuni vitu vipya kwa lengo la maendeleo, isipokuwa ubunifu
huo ungeenda mbali zaidi kwa kubuni vilevile sehemu mpya ambazo bado
hazijaendelezwa ukiwa umelinda na kuhifadhi historia ya jiji letu na kuepusha
adha kwa wakazi wake. Hayo ndiyo tunayoweza kuyaita maendeleo.
Kwangu mimi siwezi
kuuchukulia kama maendeleo uamuzi wa kubomoa jengo la zamani na kupachika jipya
lililo kubwa zaidi ilhali bado kuna mapori mengi katika jiji letu ambayo
hayajaendelezwa wala kukaliwa na kitu chochote. Hayo nayaona kama mabadiliko
yaliyokosa mpangilio na kuishia kuibomoa historia ya sehemu husika iliyokwisha
endelezwa, kamwe si maendeleo hayo.
Kwa
kuonyesha kuwa mabadiliko ya kimaendeleo hayapaswi kuifuta historia ya sehemu
husika, tunaweza kuliangalia jiji la Bamako, Mali, kama mfano mzuri. Jiji hilo
limeendelea likiwa limeitunza barabara historia ya kale ya nchi hiyo na Afrika
kwa ujumla. Kwa maana hiyo jiji hilo limegawanyika katika sehemu tatu
zinazojieleza zenyewe, Bamako ya kale, Bamako mpya na Bamako ya kisasa. Ni
historia tosha.
Mabadiliko
hayo yaliyo katika mpangilio mwanana ni kivutio tosha cha utalii. Kule mtalii
hahitaji kuwa na mwongozaji wa kumweleza kwamba sehemu fulani ilikuwa na kitu fulani
miaka kadhaa iliyopita, kilichoondolewa
na kuwekwa kingine kabla nacho kuondolewa na kuwekwa hiki kinachoonekana kwa
sasa. Kule kila kitu kinajieleza chenyewe.
Sifikirii
kama kuna mtalii anayekuja Dar kwa kuvutiwa na minara inayochomoza kama uyoga
katika jiji letu ikiwa imechukua maeneo ya kihistoria ambayo ndiyo kivutio
kikubwa cha utalii.
Kawaida
watalii, hasa wazungu, wanapendelea vitu vya zamani ili wakavilinganishe na vya
wakati huu kusudi waweze kujua mahali tulikotoka na tulipo kimaendeleo. Ni
vigumu kwao kulijua hilo kwa kuitazama minara mipya ambayo kwao ni kitu cha
kawaida kabisa.
Tunaweza
kujihakikishia kitu hicho kwa kuangalia namna watalii wanavyopenda sana
kutembelea Mji Mkongwe, Zanzibar, Bagamoyo, Pwani na hata Mlima Kilimanjaro.
Sababu hizo ni sehemu zenye mambo ya kale. Wanafanya hivyo wakati sisi vya
zamani tukiviona ni takataka, tukijitahidi kuvisafisha vyote!
Si ajabu
tungekuwa na uwezo hata Mlima Kilimanjaro tungeusambaza na kuusawazisha na
badala yake kujenga mahoteli katika eneo lile tukidhani tunawavutia watalii!
Wazo hilo linanijia kutokana na kasi ya mpangilio wa mabadiliko ninayoyaona
nchini mwetu.
Mama mmoja,
Laura Sykes, aliyeandika kitabu cha Dar es salaam: A Dozen Drives Around the
City kinachoelezea historia ya Dar es salaam, kilichochapishwa na kampuni ya
Mkuki na Nyota Publishers ya Dar es salaam, alisikitishwa sana na mabadiliko
yasiyo ya lazima aliyoyashuhudia katika jiji la Dar wakati akiandaa kitabu
hicho.
Mama huyo wa
Kingereza ni mke wa Roberty Sykes aliyekuwa mkurugenzi wa British Council hapa
Tanzania. Yeye kabobea katika uandishi wa historia za majiji anayotokea kuwa
mkazi wake.
Mabadiliko
mengine yanayoendelea kwa sasa na kuacha maswali ni kama ya kujenga barabara na
baadaye kuzibomoa baada ya muda mfupi kupisha miradi mingine, pamona na mambo
mengine yanayotengenezwa au kuwekwa mahala na kisha kuharibiwa au kuhamishwa
kwenda kwingine kwa madai ya kwamba maeneo husika yana miradi mingine ya
kimaendeleo.
Jiji la Dar
es salaam lilikuwa linajivunia kituo kizuri cha mabasi yaendayo mikoani na nchi
za nje. Ni kituo ambacho kilikuwa hakiko kwingine katika Afrika Mashariki na ya
Kati. Kituo hicho sasa kimebaki katika historia.
Kituo hicho maarufu
kama “Ubungo Terminal” kimebolewa kupisha mradi wa mabasi yaendayo kasi (DART)
ambapo imepangwa kuwa katika kituo hicho ndiko kutakakokuwa kituo kikuu cha
mabasi hayo.
Haieleweki kwa
nini ubunifu huo haukujielekeza kwingine ambako ni wazi kuliko kuingilia kituo
ambacho kilikuwa ni fahari ya nchi, kikiwanufaisha wasafiri kwa kuwa katikati
ya maeneo yote ya Dar es salaam, kikiwanufaisha wawekezaji ambao tayari
walishajenga mahoteli kukizunguka na wenye mabasi pia.
Niliposikia
mabasi yaendayo kasi nilidhani ni usuluhishi wa msongamano wa magari barabarani
Dar es salaam. Nilidhani pengine mabasi hayo yatatumia njia ambazo
zisigekwamisha magari mengine. Kumbe zinapita chini kama kawaida, kila mahali
zitakapokuwa zinapita itabidi magari ya kawaida yasimame kuzipisha, msongamano
tayari.
Hata kabla
mradi huo wa mabasi yaendayo kasi haujaanza rasmi kufanya kazi tayari umebuniwa
mradi mpya wa barabara za ghorofa (flyovers)! Kasheshe lingine katika
utengenezaji wake. Hatahivyo mradi huo ni bora kuliko wa mabasi yaendayo kasi,
sababu hakuna anayehitaji kuchelewa barabarani hata awe mwenye gari binafsi.
Swali ni kwa nini mradi huo haukufikiriwa kabla ya ule unaodaiwa ni wa mabasi
ya kasi? Kwa nini ubuniwe mradi mmoja na kabla haujakamilika ubuniwe mwingine
wa kuubomoa uliotangulia?
Jambo lingine
linalodhihirisha mabadiliko yasiyo na mpangilio ni uhamishaji wa kituo cha
daladala cha Mwenge kwenda Makumbusho, Kijitonyama. Kwanza kituo hicho
kimeondolewa kwenye eneo kubwa tena lililo katikati ya pande zote zilikokuwa
zikielekea daladala. Eneo la mwenge lilikuwa likifikika kwa urahisi kutokana na
uzuri wa miundombinu katika eneo lenyewe. Barabara zote zinazoingia au kupita
Mwenge ni nzuri sana.
Kule
Makumbusho kilikopelekwa kituo hicho ni eneo finyu sana ambalo ukubwa wake ni
kama robo ya kituo cha Mwenge. Miundombinu hakuna, maana kuna vichochoro
ambavyo vilikuwa ni kwa ajili ya wakazi wa eneo hilo tu na si kwa ajili ya
magari mengi ya abiria.
Ila
sishangazwi sana na mabadiliko hayo, sababu kwa mazoea yalivyo si ajabu
tukasikia kituo hicho kinahamishiwa kwingine ambako pengine ni kubaya zaidi!
Sielewi
mabadiliko haya yasiyo na mpangilio yanalenga kumnufaisha nani. Hivi tunaweza
kusema haya mabadiliko yamelenga katika maendeleo ya umma, au ni kuyadumaza
maendeleo ya umma na kuyainua maendeleo binafsi hasa ya wale walio katika
maamuzi? Tunawezaje kuyategemea maendeleo ya umma kwa mtindo huu wa “bomoa
tutajenga kesho”?
0784
989 512
BUKOBAWADAU
Bukoba Wadau ni mtandao unao toa habari na matukio yanayo tokea katika mji wa bukoba pamoja na mkoa wa kagera kwa ujumla.
Email:bukobawadau@gmail.com | Phone :Mc baraka:0784 505045, 0754 505043
Instagram @bukobawadau | Facebook @bukobawadau
