Viongozi wa Bunge watakosaje uadilifu na kuwataka wenzao wawe waadilifu?
Na Prudence Karugendo
MZEE mmoja
ambaye ni mgonjwa wa akili katika kijiji cha Buleza, Muleba, mkoani Kagera, siku
moja alifikishwa mahakamani, katika Mahamaka ya Mwanzo, mjini Muleba, kwa kosa la kumjeruhi kwa kumpiga na jiwe
mtoto wa jirani yake. Mzee huyo mgonjwa wa akili alifanya kosa hilo kutokana na
watoto kumtania mara kwa mara kwa kumuita jina ambalo alikuwa halitaki.
Baada ya
hakimu kumsomea mashitaka yake, mzee huyo, ambaye bado alikuwa anaonekana kajawa
na hasira, hasira zake zote akazihamishia kwa hakimu. Akamwambai hakimu “huna
adabu, yaani wewe mtoto ni wa kuniambia mimi nashitakiwa kwa kosa? Kwanza
hujaniamkia, hujui mimi nimewalea kuanzia baba yako, mama yako na wewe mwenyewe?
Baba yako na mama yako wakiniona wananiamkia, wewe huniamkii! Umetuna tu kwenye
meza hapo na kuniambia eti nashitakiwa kwa kosa! Hujui huyu mtoto kanitukana?
Au nimfuate hapo alipo nikamtandike viboko mbele yako? Na kwa maneno
uliyoniambia tayari na wewe umenitukana, bahati yako sina jiwe hapa, hata wewe ningekutandika nalo hapohapo ulipo”.
Mara huyo akaondoka zake bila kusubiri kauli ya hakimu.
Hakimu
akasema jamani mnamuona huyu mzee alivyo mgonjwa wa akili, inabidi muwe makini
naye na kujihadhari kutomchokoza. Kesi ikawa imeisha.
Kwa namna
yoyote kesi hiyo ya mgonjwa wa akili hatuwezi tukaifananisha hata kidogo na
haya yanayowapata wabunge wetu. Yanayowapata wabunge wetu yanafanywa na watu
wenye akili zao timamu. Wanayafanya wakiwa wanaelewa kwamba wanapindisha mambo
makusudi kwa lengo fulani.
Nimeandika
mara kadhaa nikilalamika kwamba wanayotendewa wawakilishi wa wananchi, wabunge,
siyo. Wananchi hawawatumi Bungeni wawakilishi wao ili wakafundwe, wakafundishwe
adabu na maadili, hapana. Hilo sio lengo la wananchi kupiga kura kuwachagua
wabunge wao. Bunge halipo kufundisha adabu na maadili.
Kinyume
chake ni kwamba Bunge lipo ili kuwapa wananchi fursa ya kuyapima maadili ya
serikali yao iliyo madarakani. Pale ni mahali pa wananchi kuiwajibisha serikali
yao kupitia kwa wawakilishi wao, wabunge.
Kwa mantiki
hiyo basi, wasimamizi na waongozaji wa shughuli za Bunge, Spika, Naibu Spika na
Wenyeviti wa Bunge, wanapaswa wawe wa kwanza kuonyesha uadilifu wao kwa
kulitambua hilo, kwamba wabunge pale wametumwa na wananchi baada ya wananchi
kuwa wamejiridhisha na uadilifu wao. Kwahiyo kitendo cha kusema kwamba wabunge fulani
wamekosa uadilifu ni lazima kionekane kama matusi kwa wananchi wanaowakilishwa
na wabunge husika, wapiga kura wao.
Fikiria
mbunge anasimama kutaka kuelewa ni kwa nini barabara moja jimboni kwake
haitengenezwi walau kwa kiwango cha changarawe ikaweza kupitika japo kwa
kipindi cha kiangazi tu, lakini badala yake wananchi wanamuona DC wao analetewa
mashangingi mawili mapya yasiyo na maana yoyote kwao, halafu mbunge huyo
anaambiwa akae chini, akigoma anatolewa
nje kama mwizi eti kwa kosa la kukosa uadilifu Bungeni!
Jambo kama
hilo likiangaliwa kwa umakini linatoa picha gani? Ni upande gani unaoonekana
kukosa uadilifu? Mbunge anayetimiza wajibu wake au wasimamizi wa shughuli za
Bunge wanaomzuia mbunge kutimiza wajibu wake?
Mara nyingi
tumeshuhudia Spika wa Bunge, Naibu Spika na Wenyeviti wa Bunge, kwa nyakati
tofauti, wakisimama upande wa serikali na kusaidia kuzizima kwa mabavu hoja za
wabunge zinazokuwa zimeelekezwa upande wa serikali na kuonekana kuwa serilaki
haina uwezo wa kuzitolea ufafanuzi. Je, huo ni uadilifu?
Bahati mbaya
wasimamizi wote wa shughuli za Bunge ni makada wa chama tawala, chama
kinachounda serikali iliyo madarakani inayotakiwa kuwajibishwa na wabunge kwa
niaba ya wananchi. Sasa makada hao wa chama tawala wanapowazuia wabunge
kutimiza wajibu wao wanatenda uadilifu?
Kwahiyo
kinachoonekana kama ukosefu wa uadilifu wa baadhi ya wabunge wanapokuwa Bungeni
hakinabudi kuonekana kwamba kinatokana na uendeshwaji wa Bunge lenyewe. Maana
haiwezekani Spika, Naibu Spika au Mwenyekiti wa Bunge amkaripie mwakilishi wa
wananchi kana kwamba anamkaripia mtumishi wake wa ndani halafu itegemewe kwamba
uadilifu utaendelea kuwemo ndani ya Bunge.
Wanaopaswa
kuulinda uadilifu ndani ya Bunge ndio wanaokuwa wa kwanza kuuvunja kutokana na
madaraka waliyopewa kugeuka kilevi kinachowasahaulisha waliomo ndani ya Bunge
ni watu wa aina gani na wana majukumu gani!
Katika
kuhakikisha Bunge linaendesha shughuli zake kwa uadilifu zilitungwa Kanuni za
Bunge. Lakini tumeshuhudia kanuni hizo zikipindishwa kwa makusudi ili
ziwapendelee baadhi ya waliomo Bungeni huku zikiwabana wengine kinyume na
utaratibu. Hayo yote tunayashuhudia kwa uchungu mkubwa tukiwa hatuna jinsi kama
vile Bunge ni chombo kinachomilikiwa na watu walio nje ya jamii yetu! Na
pengine, kwa kulijua hilo, ndiyo sababu uongozi wa Bunge ulikuwa umefikiria kwamba Bunge
liendeshe shughuli zake kwa kificho. Je, hapo kuna uadilifu gani?
Bunge ni
sehemu inayopaswa kutofungamana na itikadi yoyote ya kisiasa, ni sehemu ya
wananchi wote katika utofauti wao wa kiitikadi. Lakini sivyo ambavyo imekuwa
ikiendeshwa. Bunge limegeuka sehemu ya kukomoana kiitikadi! Na hiyo imechangiwa
kwa kiasi kikubwa na uongozi wa Bunge. Kuna uadilifu hapo?
Kwa vile
wanaoendesha Bunge ni makada wa chama tawala ni nadra sana kusikia wabunge
walioingia Bungeni kwa tiketi ya chama tawala wakiulalamikia utaratibu
unaotumika Bungeni wakati wa vikao. Hii maana yake ni kwamba wabunge wa chama
tawala wana upendeleo wa aina yake wanaoupata toka kwa viongozi wa Bunge ambao
ni makada wa chama chao.
Tatizo letu,
Waswahili, hupendelea kuangalia upande mmoja tu bila kuhangaika na upande wa
pili ili kujua kukoje. Ni kwamba kila kitu mara zote huwa na uzuri na ubaya
wake. Wakati baadhi yetu wakiufurahia utaratibu huu batili wa chama tawala
kujipendelea kwa kila kitu, upo usahaulifu wa kwamba kila kizuri kina ubaya
wake.
Ubaya wa
tabia hiyo unaweza kuonekana pale tabia hiyo ya chama tawala kujipendelea
inapokuwa ya mwendelezo kwa njia ya kulipiza kisasi pale mambo yanapokuwa
yamebadilika, chama tawala kikageuka cha upinzani, na hivyo kuzidi kuuathiri
uwakilishi wa wananchi. Ni kwamba chama kitakachokuwa kinatawala ni lazima
nacho kitataka kufanya yaleyale ya chama kilichokitangulia.
Mwisho
tujiulize, wawakilishi wa wananchi wanapochachamaa kutaka kieleweke, kama
wajibu wao unavyowataka, wakaitwa wakajieleze kwenye Kamati ya Haki, Kinga na
Maadili ya Bunge, ambayo tena kwa bahati mbaya haipo, muda wake umeisha, si
yanakuwa yaleyale ya mgonjwa wa akili aliyemwambia hakimu kuwa hana adabu
kumwambia kuwa anashitakiwa kwa kosa la kumjeruhi mtoto kwa jiwe? Maana
wawakilishi wa wananchi wanahoji halafu nao wanaitwa wakahojiwe kwa nini
wamehoji! Wanaonekana hawana adabu kwa kutimiza majukumu yao ipasavyo sawa na
hakimu aliyekosa adabu kwa kumsomea mgonjwa wa akili shitaka lake.
0784 989 512